• Komunikacja z dzieckiem

        • Porozumiewanie bez przemocy – droga do lepszych relacji w szkole i w domu

          W szkolnej codzienności spotykamy się z różnymi emocjami. Radość, smutek, złość czy rozczarowanie nie są nam obce. Uczniowie, nauczyciele i rodzice współtworzą przestrzeń, w której niezwykle ważna jest wzajemna życzliwość, zrozumienie i szacunek. Właśnie dlatego coraz częściej w szkołach pojawia się temat porozumiewania bez przemocy (ang. Nonviolent Communication – NVC), czyli sposobu komunikacji opartego na empatii i autentycznym kontakcie z drugim człowiekiem.

          Na czym polega porozumiewanie bez przemocy?

          Koncepcję NVC opracował Marshall B. Rosenberg, amerykański psycholog i mediator. Uważał, że za każdym zachowaniem człowieka stoi potrzeba – czasem wyrażona w sposób trudny lub nieumiejętny, ale zawsze ważna. Celem porozumiewania bez przemocy nie jest więc „wygranie” dyskusji, ale zrozumienie siebie i drugiej osoby.

          Cztery kroki NVC

          Rosenberg zaproponował cztery proste kroki, które pomagają komunikować się w sposób wspierający i nieagresywny:

          Obserwacja – opisz sytuację bez oceniania.
          „Podczas pracy w grupach rozmawialiście o innych rzeczach niż zadanie.”

          Uczucia – nazwij to, co czujesz.
          „Czuję się zaniepokojona, gdy tak się dzieje.”

          Potrzeby – powiedz, czego potrzebujesz w tej sytuacji.
          „Potrzebuję, żebyście skupili się na wspólnym zadaniu.”

          Prośba – jasno wyraź, o co prosisz.
          „Czy możecie spróbować przez kolejne 10 minut popracować razem nad zadaniem?”

          Takie komunikaty nie oceniają, nie zawstydzają, ale zachęcają do współpracy i zrozumienia. To język, który buduje mosty, a nie mury.

          Porozumiewanie bez przemocy w szkole

          W szkole NVC pomaga:

          • rozwiązywać konflikty między uczniami w spokojny sposób,
          • wzmacniać relacje między nauczycielem a uczniem,
          • rozwijać u dzieci empatię i odpowiedzialność za swoje słowa,
          • budować atmosferę bezpieczeństwa i wzajemnego szacunku.

          Porozumiewanie bez przemocy w domu – wskazówki dla rodziców

          Rodzice odgrywają kluczową rolę w nauce empatycznej komunikacji. To właśnie w domu dziecko najczęściej obserwuje, jak rozmawiać o emocjach i jak reagować w trudnych sytuacjach.

          Oto kilka prostych wskazówek, jak można wykorzystać NVC w rodzinnej codzienności:

          • Słuchaj bez przerywania – kiedy dziecko mówi o swoich emocjach, postaraj się nie oceniać ani nie doradzać od razu. Po prostu wysłuchaj.
          • Nazywaj uczucia – pomagaj dziecku rozpoznawać emocje: „Widzę, że jesteś zły, bo chciałeś dokończyć zabawę.”
          • Zamiast kar i gróźb – rozmowa o potrzebach – pytaj: „Czego potrzebujesz, żeby było ci łatwiej odrobić lekcje?”
          • Bądź przykładem – dzieci uczą się przez obserwację. Kiedy dorosły spokojnie mówi o swoich uczuciach i potrzebach, dziecko uczy się tego samego.
          • Doceniaj, nie tylko oceniaj – zauważaj starania i pozytywne zachowania. „Dziękuję, że pomogłeś bratu – to było bardzo miłe.”

          Dlaczego warto?

          Porozumiewanie bez przemocy nie oznacza, że nie ma trudnych emocji. Oznacza natomiast, że potrafimy o nich mówić tak, by nikt nie czuł się zraniony. Dzięki temu dzieci uczą się empatii, budują poczucie własnej wartości i łatwiej nawiązują zdrowe relacje – zarówno w szkole, jak i poza nią.

          Bibliografia

          Rosenberg, M. B. (2003). Porozumienie bez przemocy. O języku życia. Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.

          Kasprzak, M. (2017). Empatia w szkole. Porozumienie bez przemocy w praktyce. Wydawnictwo MiND.

          Juul, J. (2012). Twoje kompetentne dziecko. Wydawnictwo MiND.

          Faber, A., Mazlish, E. (2013). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina.

          Portal Centrum Porozumienia bez Przemocy NVC Polska: www.cnvc.org

          porozumienie_bez_przemocy.pdf